Ekonomi ve Finans Yazıları

2021 yılı sonbahar aylarında T.C. Merkez Bankası yükselme eğilimde olan enflasyona rağmen politika faizini indirmeye başlamış, bunun doğal sonucu olarak takip eden dönemde enflasyon hızla yükselmiştir. Giderek bozulan ekonomik dengelerin cari işlemler ve döviz krizine yol açması riskinin artması ve genel seçimlerin de yapılmış olması ile birlikte T.C. Merkez Bankası 2023 yılı haziran ayında faiz artırım sürecine girmiş, politika faizini % 8.50’den % 15’e çıkartmıştır. Banka faiz artırım sürecini, ekonomide ani duruş riskini ve yaklaşan yerel seçimleri de göz önünde bulundurarak uzun bir zamana yaymış, 2024 yılı mayıs ayında % 50’ye kadar yükseltmiştir.    Faiz artırım sürecinin çok uzun bir zaman yayılması, dezenflasyonist para politikasına maliye politikası tarafından hemen hemen hiç destek gelmemesi, kamuoyunda enflasyonun düşeceğine yönelik beklentinin oluşturulamaması enflasyonundaki düşüş eğiliminin arzulanan boyuta ulaşmasını engellemiştir. Süresi uzayan ve kendisinden b...

Bu makale iki yazıdan oluşacak dizinin ilk bölümüdür. Burada finansal kaldıraç kavramı değerlendirilecektir. İkinci yazıda ise ülkemiz reel sektöründe son dönemde yaşanan finansal sorunlar ile yüksek finansal kaldıraç kullanımının sebep ve sonuçları üzerinde durulacaktır.    Finansal kaldıraç, bir şirketin faaliyetlerini ve yatırımlarını finanse etmek ve özkaynak karlılığını artırmak amacıyla ödünç fon, bir başka deyişle borç kullanması anlamına gelir. Şirketler karlılıklarını artırmak için finansal kaldıracı kullanırlar ve çoğu zaman da bu tercihin karşı karşıya kalabilecekleri riskleri artıracağını göz ardı ederler veya görmek istemezler. Bazı durumlarda hatalı para ve kredi politikaları da işletmeleri yüksek kaldıraca teşvik edebilir.    Finansal kaldıraç düzeyi çeşitli şekillerde hesaplanabilir ve hepsi de aslında aynı yere varır. İşletme, faaliyetlerini finanse ederken özkaynaklardan ve yabancı kaynaklardan ne ölçüde yararlanmaktadır?   Borçluluk Oranı= Kıs...

Getiri (verim) eğrisi, faiz getirili menkul kıymetlerin farklı vadelerdeki faiz oranlarının (getirilerinin) grafiksel bir gösterimidir. Üç ay gibi kısa vadeden başlayarak 10 - 30 yılla varan geniş bir vade yelpazesinde, konusu olduğu menkul değerin faiz oranı değişimini yansıtır. Eğri devlet tahvillerinin vade ufkunun getiri yönünden somutlaştırılmasında ve bir ekonominin geleceğine yönelik beklentilerin değerlendirilmesinde kullanılır. Normal koşullarda, vade uzadıkça ödünç verilen fonlar için talep edilen faizin yükselmesinin doğal sonucu olarak getiri eğrilerinin soldan sağa doğru pozitif eğimli olması beklenir. Vade uzadıkça tahvillerin yatırımcılara sağladığı getiri yükselecektir. Böyle bir ortamda yatırımcılar gelecekte ekonomik büyüme ve muhtemelen ılımlı bir enflasyon beklemektedir. Bu da sağlıklı ve genişleyen bir ekonomiyi yansıtmaktadır. Yatay getiri eğrileri kısa ve uzun vadeli menkul değerlerin benzer getiri sağladığını gösterir. Düz getiri eğrilerine genelde ekonomik beli...

Gini katsayısı gelir dağılımı eşitsizliğinin ölçülmesinde ve ülkelerarası eşitsizlik karşılaştırmalarında kullanılan en yaygın istatistiktir. Katsayı 0 ile bir ya da % 0 ile % 100 arasında bir değer almaktadır.  0 değeri mükemmel eşitliği, herkesin aynı gelire sahip olduğunu temsil ederken, 1 değeri de mükemmel eşitsizliği, tüm gelirin tek bir bireyin elinde toplandığını temsil etmektedir.  Katsayı vergiler ve sosyal transferler gibi devlet müdahalelerinin gelir dağılımı eşitsizliğine etkisini yansıtmak amacıyla vergi ve transferlerden önce ve sonra olmak üzere iki türde hesaplanmaktadır. Transferlerden önceki katsayı (Piyasa Gini Katsayısı) vergiler, sosyal transferler ve benzeri herhangi bir devlet müdahalesinden önce piyasa koşullarında yaratılan gelire dayalı olarak hesaplanan Gini katsayısını ifade etmektedir. Piyasa sisteminin doğasında var olan gelir dağılımı eşitsizliğini yansıtmaktadır. Transferler sonrası katsayı (Net Gini Katsayısı) ise devletin saldığı vergile...

İktisadi büyümede ve toplumsal refahın artışında ihracat önemli rol oynamaktadır. Devletler de ihracatçılarının uluslararası piyasalardaki faaliyetlerini ve rekabet güçlerini desteklemek üzere çeşitli finansal kurum ve araçlardan yararlanmaktadır. Bu kurumların ve araçların başında İhracat Kredi Kuruluşları-İKK (Export Credit Agencies-ECA) ve bunlar tarafından sağlanan alıcı ve satıcı kredileri (Buyer /Supplier Credit) ile ihracat sigortaları gelmektedir.  Bu yazının konusunu oluşturan İKK alıcı kredileri, mal ve hizmetlerin ihracatını teşvik etmek üzere devlet destekli kurumlar tarafından ithalatçılara sağlanan, kullandırımları ithalat şartına bağlanan, piyasa koşullarına göre avantajlı faiz, komisyon ve vade koşulları içeren, nakdi ve gayrinakdi kredileri ifade etmektedir.  Satıcı (tedarikçi) kredileri ise ihraca konu malın sevkinden önce veya sonra piyasaya nazaran uygun koşullarla ihracatçılara kullandırılan kredilerdir. Bu tür krediler vadeli ihracat alacaklarının iskonto...